TS. Lê Phương Long – Niềm đam mê nghiên cứu khoa học, khát khao đổi mới sáng tạo

Thầy Lê Phương Long sinh năm 1984, hiện đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Ứng dụng – Trường Đại học Lạc Hồng, một tiến sĩ trẻ có niềm đam mê với nghiên cứu khoa học, khát khao đổi mới sáng tạo; mong muốn tìm tòi và phát triển các nghiên cứu theo hướng năng lượng xanh và tiết kiệm nhiên liệu. Trong quá trình 13 năm công tác tại Đại học Lạc Hồng, Thầy cùng đội ngũ giảng viên, sinh viên của trường đã tham gia rất nhiều cuộc thi trong nước và quốc tế và đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng.

Vào một ngày cuối tuần, chúng tôi đã có buổi chia sẻ với nhau về hành trình chinh phục các giải thưởng, hướng nghiên cứu hiện tại và tương lai của tiến sĩ Lê Phương Long.

Phóng viên: Thầy Long có thể kể một vài kỷ niệm và cảm nhận của những lần tham gia các Hội thi?

Tính đến năm 2023, tôi đã có 8 lần đạt giải tại Hội thi Sáng tạo Khoa học Kỹ thuật tỉnh Đồng Nai.

Tôi nhớ rất rõ lần đầu tiên tôi được đạt giải tại Hội thi là năm 2013, lần ấy tôi đạt được giải Nhì với giải pháp “Chế tạo xe năng lượng mặt trời chạy được dưới thời tiết ít nắng”. Năm đó, tôi không nghĩ rằng đề tài của mình có giải nhưng cũng rất mong chờ kết quả của cuộc thi; và cuối cùng thành công cũng đã mỉm cười với tôi. Tôi rất vui và bất ngờ khi nhận được thông báo đạt giải. Cũng có một kỷ niệm nhỏ trong quá trình thực hiện đề tài là trong khi tìm vật liệu nghiên cứu thì tôi đã tìm được một cái động cơ có thể tải được trọng lượng của xe và người lái lên tới 90kg và vẫn vận hành được trong khi trời nhiều mây và không có nắng. Đây cũng là một điều may mắn và là thành quả đầu tiên của tôi và nhóm khi nghiên cứu theo lĩnh vực này.

Những năm kế tiếp, tôi cũng đăng ký tham gia và đều đạt giải thưởng nhưng có chút tiếc nuối vì chưa chinh phục được phần thưởng cao nhất của Hội thi. Và năm nay, năm 2023, mong muốn của tôi đã thành hiện thực, cuối cùng tôi cũng đã đạt được giải Nhất và mang về vinh dự lớn cho Đại học Lạc Hồng.

Bằng khen Tài năng Khoa học trẻ Việt Nam của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Năm 2014, lúc đó tôi vừa tròn 30 tuổi, đây là lần đầu tiên tôi nhận được bằng khen Tài năng Khoa học trẻ Việt Nam do Bộ Giáo dục và Đào tạo trao tặng. Đó thật sự là niềm vinh dự lớn nhất đối với tôi vì đây là một trong số lần hiếm hoi tôi được nhận bằng khen từ lãnh đạo cấp quốc gia. Điều này cũng là động lực để tôi quyết tâm và không ngừng phấn đấu trên con đường nghiên cứu khoa học của mình.

05 năm liền vô địch Cuộc thi Shell Eco Marathon Asia

Trong 5 lần tham gia cuộc thi năm 2015 đến 2019, thì có 04 lần tôi giữ vai trò đội trưởng. Năm 2019 do đi học nâng cao trình độ ở nước ngoài nên tôi chỉ tham gia với tư cách thành viên.

Cuộc thi SEM Asia là một cuộc thi về sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm nhiên liệu, đây không phải là cuộc thi mang tầm khu vực Châu Á mà nó còn là cuộc thi cho cả thế giới. Trường Đại học Lạc Hồng cũng đã tham dự cuộc thi này tại Luân Đôn nước Anh. Tiêu chí của cuộc thi là chế tạo chiếc xe với cùng một đẩy thì xe đi được bao nhiêu mét, đi được càng xa và tiết kiệm được càng nhiều nhiên liệu thì càng tốt bấy nhiêu. Những năm đầu tiên tham gia, giải pháp của chúng tôi sử dụng là động cơ đốt trong sử dụng nguồn nhiên liệu Methanol. Từ năm 2017 và 2019 thì chúng tôi đã nghiên cứu thay thế chúng bằng phương pháp tối ưu năng lượng sử dụng bằng động cơ điện.

Hình ảnh: Nhận cúp vô địch của Cuộc thi SEM Asia năm 2017 tại Singapore

Phóng viên: Theo tôi được biết, có thời gian Thầy tham gia nghiên cứu sinh tại nước ngoài. Động lực nào đã thúc đẩy thầy quyết tâm học tập nâng cao trình độ?

Với những thành tích và những kinh nghiệm đúc kết được trong cuộc thi SEM Asia, tôi thấy rằng mảng nghiên cứu này rất hay, nó không chỉ có ý nghĩa trong việc tìm ra những giải pháp cho việc tiết kiệm nhiên liệu mà còn có ý nghĩa bảo vệ môi trường. Không những thế, trong quá trình tham gia, tôi thấy rằng các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản,… đã sử dụng công nghệ mới là pin nhiên liệu, trong khi đó ở Việt Nam mình thì công nghệ này còn rất mới. Điều này đã khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu trong tôi, là động lực dẫn đến quyết định học tập để tìm hiểu thêm về lĩnh vực năng lượng và nhiên liệu. Cuối năm 2018, tôi đã đăng ký và theo học chương trình đào tạo tiến sĩ ở Đại học quốc lập Trung Chính (CCU - National Chung Cheng University) tại Đài Loan.

Phóng viên: Việc học tập của nghiên cứu sinh rất vất vả đặc biệt là ngôi trường Thầy học là ở nước ngoài. Thầy có gặp khó khăn gì trong quá trình thích nghi với môi trường học tập mới không?

Khi tham gia học tập ở trường Trung Chính, tôi không gặp khó khăn gì nhiều. Vì ở xa nhà nên nỗi nhớ gia đình là điều không thể tránh khỏi. May mắn là trong trường cũng có khá nhiều bạn người Việt Nam học ở các khoa khác nên chúng tôi cũng thường xuyên trò chuyện, trao đổi và giúp đỡ lẫn nhau. Thi thoảng, vào dịp cuối tuần chúng tôi cũng có những buổi đi chơi rất vui vẻ để bù vào thời gian nghiên cứu căng thẳng.

Cũng giống như các bạn khác, hầu như ngày nào tôi cũng giành rất nhiều thời gian cho việc nghiên cứu, những lúc không có tiết học tôi đều ngồi nghiền ngẫm trên máy tính và phòng thí nghiệm để tìm tòi nghiên cứu, thời gian nghỉ ngơi rất ít, nhưng trong một ngày tôi sẽ cố gắng giành một phần thời gian cho việc tập thể dục để nâng cao thể lực và giữ gìn sức khỏe.

Điều tôi cảm thấy may mắn nhất khi học tại đây là đã gặp được một giáo sư giỏi, có kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng và nhiên liệu. Các bạn cùng lớp cũng đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Nhờ sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của giáo sư cùng sự nỗ lực của bản thân, tôi đã hoàn thành sớm khóa học trong 4 năm. Năm 2022, tôi được trường công nhận học vị và cấp bằng Tiến sĩ, sau đó tôi trở về Việt Nam để tiếp tục công việc tại Trường Đại học Lạc Hồng.

Phóng viên: Chủ đề nghiên cứu của Thầy trong khi học tập và hiện tại là gì?

Chủ đề nghiên cứu của tôi là về hệ thống pin nhiên liệu, tôi đã có nhiều công bố khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín. Dựa vào những nghiên cứu trước đây, tôi đã cải tiến và xây dựng hệ thống pin nhiên liệu có các giải pháp tiết kiệm như: tìm hiệu suất tốt nhất dưới mức ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm; tuần hoàn khí hydrogen để tăng hiệu suất của hệ thống, tạo nguồn năng lượng xanh từ hệ thống,…

Hiện nay, xu hướng nghiên cứu của thế giới là những chủ đề về kinh tế xanh, năng lượng xanh, nhiên liệu xanh và môi trường xanh, tôi là người nghiên cứu nên cũng đã chọn cho mình hướng nghiên cứu là năng lượng xanh và nhiên liệu xanh.

Phóng viên: Những hoạt động và thành tích đạt được của Thầy sau khi về nước?

Từ khi về nước, tôi thành lập một nhóm nghiên cứu ngay tại đơn vị tôi làm việc – Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Ứng dụng. Chúng tôi đã tham gia nhiều cuộc thi và cũng giành được rất nhiều giải thưởng cao quý như: Giải nhất Hội thi Sáng tạo khoa học kỹ thuật tỉnh Đồng Nai 2023; Top 4 giải thưởng Design thinking 2023; Top 80 cuộc thi Techfest Quốc gia 2023, đạt giải 03 Cuộc thi đổi mới sáng tạo Ngành thủy sản tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu; nhận gói tài trợ ươm tạo khởi nghiệp trị giá 3000USD; nhận bằng Lao động sáng tạo trong phong trào thi đua yêu nước năm 2022 do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao tặng,… Ngoài ra, dự án Pin nhiên liệu đa ứng dụng của chúng tôi hiện đang lọt vào Top 10 chương trình phát triển dự án khởi nghiệp quốc gia và đang tiếp tục tham gia cuộc thi. Những thành tựu kể trên là niềm tự hào của riêng cá nhân tôi và nhóm nghiên cứu.

Hình ảnh tiến sĩ Lê Phương Long nhận bằng Lao động sáng tạo, Giải nhất cuộc thi Sáng tạo Khoa học kỹ thuật tỉnh Đồng Nai năm 2023

Phóng viên: Điều gì làm nên thành công của các dự án trên?

Nhóm chúng tôi ngoài giảng viên thì còn có các bạn sinh viên tham gia thực hiện. Ngoài niềm đam mê nghiên cứu thì sự năng động, sáng tạo, sức trẻ và sự khát khao thành công của các thành viên cũng là yếu tố then chốt để chúng tôi chiến thắng trong mọi dự án thực hiện. Chúng tôi làm việc bất kể ngày đêm, có những ngày chúng tôi phải làm việc tới 2-3 giờ sáng để cho kịp tiến độ báo cáo nhưng hôm sau chúng tôi vẫn có tinh thần để làm việc và học tập. Cũng có những thời điểm chúng tôi đã lên kế hoạch và hoàn thành phương án dự thi nhưng đến khúc cuối phải đập đi và làm lại vì cảm thấy nó chưa thực sự tốt. Việc luôn cải tiến phương pháp cũng là tố chất quan trọng của những nhà nghiên cứu khoa học.

Phóng viên: Hướng phát triển trong tương lai của Thầy là gì?

Điều thứ nhất tôi hướng đến là sẽ cùng nhóm nghiên cứu quay trở lại cuộc thi xe tiết kiệm nhiên liệu. Thứ hai, với những kinh nghiệm học được trong cuộc thi Design Thinking và Techfest cùng gói tài trợ khởi nghiệp, chúng tôi sẽ phát triển tiếp hệ thống pin nhiên liệu và hướng đến đưa sản phẩm vào thị trường tiêu thụ trong tương lai.